Myśli zapisane

Przy okazji wszelkich życiowych, czy zawodowych przełomów, „okrągłych” rocznic, albo po prostu tuż przez końcem roku ludzie, częściej niż w innym czasie, postanawiają zmienić coś w swoim życiu. Postanowienia dotyczą różnych dziedzin życia – od zdrowia, poprzez finanse, a na hobby i rozwoju osobistym skończywszy. Część z nich jest następnie konsekwentnie realizowana, pozostałe niestety mijają jak deszcz. I tu pojawia się pytanie: „od czego zależy moc sprawcza postanowień i czy istnieje jakiś sposób, by ją wzmocnić?”. Otóż moc sprawcza postanowienia jest wprost proporcjonalna to stopnia, w jakim postanowienie jest prawdziwą decyzją. Czym zaś jest prawdziwa decyzja? To dość proste: można ją odróżnić od „chciejstwa” i „pobożnych życzeń” po tym, że w ślad za nią idą konkretne działania.

No właśnie – istota osobistej skuteczności sprowadza się zawsze i nieodmiennie do działania, a nie jedynie do gadania o nim.

Jestem przekonany, że sposobem na satysfakcjonujące życie jest bezustanne odnajdywanie punktu swojej najwyższej użyteczności oraz – w ślad za tym – koncentrowanie się zawsze na wykonywaniu wyłącznie zadań najważniejszych. Szkoda życia na rozmienianie się na drobne przez poświęcanie swojego bezcennego czasu na – kolokwialnie mówiąc – pierdoły. Nie chodzi o to, co nam się nieustannie wmawia, by robić wciąż więcej i więcej. Wręcz przeciwnie – rzecz w tym, by robić mniej, za to tego, co w perspektywie naszych celów, zwłaszcza tych długofalowych, wydaje się być ważne. Reguła Patero mówi, ze za 80 procent osiągnięć odpowiada 20 procent najważniejszych spośród realizowanych zadań. Może nadszedł czas na chwilę zastanowienia, mały remanent życiowy, odpowiedź na pytania: „co jest moim celem?”, „jakimi kieruję się wartościami?”, „co jest dla mnie ważne?”.

Może to jest ten moment by skoncentrować się na rzeczach naprawdę najważniejszych. Wejść na ścieżką, na której możemy cieszyć się samą wędrówką, a nie tylko tym dokąd ona prowadzi – ścieżką gdzie zamiast typowych dla „trybika w maszynie” zasad opartych o kompulsywne przekonania typu: „Muszę”, „Powinienem”, obowiązują inne: „Mam wybór”, „Niewiele rzeczy naprawdę ma znaczenie”, „Mogę zrobić cokolwiek, co uznam za ważne”. Podążanie taką ścieżką daje wolność oraz w konsekwencji prowadzi do realnych i istotnych osiągnięć.

Sprawą fundamentalną, jest zdolności dokonywania wolnych wyborów. Ona czyni nas ludźmi. Nie można jej nikomu odebrać, nie można się jej zrzec, można jedynie o niej zapomnieć, a w efekcie doprowadzić do powstania stanu wyuczonej bezradności, co niestety staje się udziałem wielu ludzi. Z tym właśnie stanem mamy do czynienia zawsze wtedy, gdy kierujemy się postawą „Muszę” (w przeciwieństwie do „Chcę” albo „Decyduję”). Takie podejście do problemów stawia nas niestety na pozycji ofiary, która rezygnuje z prawa – i jednocześnie przywileju – dokonywania świadomych i odpowiedzialnych wyborów, aż w końcu staje się wypadkową wyborów dokonywanych przez innych ludzi, a czasem własnych, nienajlepszych wyborów z przeszłości.

Nie ma takiego kierowcy, zwłaszcza w początkowym okresie swojej motoryzacyjnej przygody, któremu przynajmniej raz nie zdarzyło się próbować ruszyć na częściowo zaciągniętym ręcznym hamulcu. Silnik wchodził wtedy na coraz wyższe obroty, wył potępieńczo w miarę tego, jak kierowca nie przestawał dodawać gazu, a samochód ledwo posuwał się do przodu. Kiedy nieszczęśnik zauważył wreszcie przyczynę problemu, po prostu zwalniał ręczny hamulec, a pojazd (jeśli dotąd się nie popsuł) już bez wycia silnika i swędu gumy z palonych okładzin, pomieszanego z duszącym dymem spalin ruszał żwawo do przodu.

Ten obrazek często pojawia mi się w głowie w sytuacjach nie mających wiele wspólnego z samochodem. Dzieje się tak, ponieważ mam wrażenie, że często zachowujemy się równie bez sensu w stosunku do siebie, próbując zmuszać się do robienie rzeczy, które z różnych względów budzą nasz silny opór. Robimy tak albo dlatego, że otoczenie wywiera na nas przemożną presję sprostania swym absurdalnym wymogom, albo też sami usiłujemy „coś z sobą wreszcie zrobić”. W tym pierwszym przypadku mamy pecha uczestniczyć w brutalnym wyścigu szczurów i jesteśmy w sytuacji na wskroś toksycznej, którą trzeba zakończyć dla własnego dobra i to jak najszybciej. Drugi przypadek jest udziałem osób ambitnych, którym zależy na rozwoju, ale niekoniecznie zabierają się za realizację tego szczytnego celu we właściwy sposób.

Jakość funkcjonowania każdego człowieka zależy bezpośrednio od sposobu, w jaki korzysta on ze swojego umysłu, co pozostaje aktualne zwłaszcza dziś, w warunkach niespotykanego dotąd natłoku informacji, które bombardują nas bezustannie i praktycznie zewsząd. Tymczasem przyszliśmy na świat bez instrukcji obsługi organu, w którym ów umysł rezyduje – naszego mózgu. Przez długie lata wiedza na temat tego, jak działa ludzki mózg zaledwie raczkowała, bo badaczom brakowało narzędzi jego kompleksowego poznania. Dziś wciąż daleko nam do ideału pod tym względem, ale dzięki osiągnięciom neurobiologii, psychologii czy kognitywistyki mamy większy wgląd w to, co dzieje się w naszych głowach. Zwłaszcza wiedza z dziedziny neurobiologii okazuje się być bezcenna jeśli chodzi o wyjaśnienie zagadek związanych z efektywnym wykorzystaniem mózgu na co dzień.

Niedawno temu trafiła w moje ręce znakomita książka „Twój mózg w działaniu. Strategie pokazujące, jak walczyć z rozproszeniem, odzyskiwać koncentrację i pracować mądrzej przez cały dzień” napisana przez Davida Rocka na podstawie wywiadów z ponad trzydziestoma najwybitniejszymi neurobiologami świata, pogłębiona własnymi wieloletnimi badaniami tematu. Read the rest of this entry »